Św. mnich Wasylisk Syberyjski

Św. Wasylisk urodził się około 1740 roku w wiosce Iwaniszczy, nieopodal Kalazina, w obwodzie twerskim, na ziemiach leżących na drodze z Moskwy do Petersburga. Swoje życie przeżył jako mnich, pustelnik. W roku 2004 został kanonizowany przez Rosyjską Cerkiew Prawosławną i zapisany w dyptychach jako święty mnich Wasylisk Syberyjski.
Cerkiew wspomina pamięć świętego 11 stycznia (stary styl, służba świętego zapisana na dzień 29 grudnia).

Św. Wasylisk – Bazyli Gawryłow, urodził się w chłopskiej rodzinie jako trzecie, najmłodsze dziecko. Matka Bazylego zmarła, gdy ten był małym chłopcem. Owdowiały ojciec, mając do wykarmienia swoje dzieci znalazł drugą żonę, zaś małego Bazylego wysyłał często w poszukiwaniu jałmużny.

Szczególne wrażenie na małym chłopcu wywarły kazania biskupa twerskiego Gabriela, których wysłuchiwał w monasterze w Kalazinie. Skłonny do ascetyzmu Bazyli, chociaż wstąpił w związek małżeński, nieustannie skłaniał się do monastycyzmu. Usprawiedliwiając się pracą w celu utrzymania rodziny często udawał się do różnych monasterów, w których wykonywał zlecone prace. Około roku 1777 Bazyli opuścił rodzinę i udał się do pustelni ostrowskiej do hieromnicha Kleopy, ucznia św. Paisjusza Wieliczkowskiego, który błogosławił mu na rozpoczęcie życia pustelniczego.

Początkowo Bazyli zamieszkał wraz ze swoim starszym bratem Kosmą, który również doskonalił się w ascetycznym życiu. Następnie, wraz z pustelnikami Pawłem i Janem wyruszył w lasy Czuwaszji.
W niesprzyjających warunkach i surowym klimacie, w którym pokrywa śnieżna utrzymuje się zwykle przez 5 miesięcy w roku, a średnia roczna temperatura powietrza to zaledwie 3-3,5 °C, Bazyli przeżył kilka lat, aż do śmierci swoich towarzyszy.
Osamotniony w swoich duchowych zmaganiach, udał się następnie do hieromnicha Adriana starca z monasteru płoszczańskiego. Ten wyjątkowy mnich ukierunkował w życiu duchowym wielu braci, m.in. mnich Mojżesz, przyszły starzec pustelni Optino, czy późniejszy schimnik z Optino, mnich Dosyteusz. Starzec Adrian dokonał postrzyżyn Bazylego, nadając mu imię Wasylisk. Mnich Wasylisk zamieszkał w pustelni starca Adriana, gdzie poznał swojego przyszłego ucznia i przyjaciela św. Zosimę Wierchowskiego. Kiedy w roku 1788, starzec Adrian został igumenem monasteru koniewieckiego, Wasylisk i Zosima udali się za nim i zamieszkali w pustelni odległej o trzy wiorsty od monasteru.

Po 11 latach igumen Adrian opuścił monaster koniewiecki i udał się do Moskwy, do simonowskiego monasteru, gdzie miał przyjąć postrzyżyny wielkiej schimy. Przed swoim odjazdem błogosławił on dla Wasyliska i Zosimy, aby kontynuowali swe pustelnicze życie na Syberii.

Wasylisk pragnął udać się jednak na św. Górę Atos. Wraz ze swoim uczniem trzykrotnie podejmował nieudane próby wyjazdu do Grecji. Wasylisk i Zosima udali się więc do Kijowa, gdzie za zgodą metropolity przez dwa miesiące żyli w Kijowsko-Pieczerskiej Ławrze, skąd następnie wyruszyli na półwysep krymski oraz do miasta Mozdok w Osetii Północnej.

Kolejnym punktem ich wspólnej wędrówki miał się stać Taganrog, portowe miasto nad brzegiem Morza Azowskiego. Mnisi udali się tam pod eskortą mieszkańców Mozdoku, którzy w ten sposób uratowali pustelników przed atakami górskich plemion. Wasylisk i Zosima udali się następnie do Astrachania, gdzie wspólnie zdecydowali się wypełnić błogosławieństwo starca Adriana i kontynuować swoje pustelnicze życie w lasach syberyjskich.
Jesienią roku 1800 mnisi dotarli do lasów Tobolska, gdzie arcybiskup Warłaam błogosławił im na organizację życia monastycznego. Poszukiwanie odpowiedniego miejsca zajęło mnichom około roku, dopiero w roku 1802 mnisi osiedlają się w tajdze rozciągającej się na terenie powiatu kuznieckiego. Na miejsce pustelni obierają miejsce odległe od najbliższej wsi o 50 wiorst (około 54 km). Dzięki pomocy lokalnych drwali przygotowali dwie pierwsze drewniane kielie, posadzili ogród i zajęli się rękodzielnictwem. Raz do roku pustelnię odwiedzał lokalny duchowny, który przynosił braciom Święte Dary.

W krótkim czasie ascetyczny wysiłek Wasyliska i Zosimy sprawił, że w pustelni zaczęli gromadzić się uczniowie i naśladowcy, wśród nich kolejny późniejszy święty – sprawiedliwy Piotr Tomski.
W roku 1818 św. Wasylisk, na prośbę mieszczanki Anny Kotochowej, został duchownikiem nowej wspólnoty monasterskiej. W 1821 roku za pośrednictwem św. Zosimy, zwraca się do tobolskiego arcybiskupa Ambrożego, z uwagą dotyczącą organizacji monasterów w mieście. Prosi go o zgodę na otwarcie żeńskiego monasteru w Turyńsku, na miejscu wyludnionego w 1764 roku męskiego monasteru. Zgoda pojawiła się w roku 1822, w tym też czasie rozpoczęła się organizacja Monasteru św. Mikołaja w Turyńsku. Św. Wasylisk otoczył ten monaster swoją duszpasterską troską i tam też spędził swoje ostatnie lata.

Św. Wasylisk odszedł do Pana 29 grudnia 1824 roku. 4 stycznia 1825 roku został pochowany pod ołtarzem katedry Wniebowstąpienia w Monasterze św. Mikołaja. W roku 1917 monaster został zamknięty a wszystkie jego świątynie zniszczone.
Relikwie świętego zostały odnalezione w roku 2000. Od tego czasu znajdują się w Nowo-tichwińskim żeńskim monasterze w Jekaterynburgu.

11 stycznia 2004 Rosyjska Cerkiew Prawosławna kanonizowała świętego mnicha Wasyliska Syberyjskiego. 4 października tego samego roku Sobór Arcybiskupi ustanowił ogólnocerkiewne uroczystości ku czci św. starców Zosimy i Wasyliska.

8 lutego 2015 roku cząsteczka relikwii św. mnicha Wasyliska została przekazana Jego Ekscelencji Arcybiskupowi Białostockiemu i Gdańskiemu Jakubowi, który błogosławił na jej umieszczenie w cerkwi Zmartwychwstania Pańskiego w Białymstoku.

o. Marek Ławreszuk